فرصت‌های صادرات دانه کتان به اروپا

آخرین بروز رسانی 18 مرداد 1399 توسط تیم تحریریه گیاهینه

فرصت‌های صادرات دانه کتان به اروپا

فرصت‌های بازار و تجارت دانه کتان در چند سال قبل دچار تغییراتی شده است و صادرات دانه کتان در کشورهای تولید کننده رونق بیشتری پیدا کرده است. این محصول مستقیما در غذاهای مختلف مصرف می‌شود چرا که از نظر ارزش غذایی در سطح بالایی قرار دارد.

ارزش غذایی دانه کتان را می‌توان به دلیل وجود امگا ۳ و مواد فیبر دانست و این دانه گیاهی می‌تواند جایگاه ویژه‌ای در برنامه غذایی سالم داشته باشد.

دانه کتان که با نام Linseed یا Flaxseed شناخته می‌شود از گیاهی به نام Flax به دست می‌آید. این دانه گیاهی یکی از قدیمی‌ترین دانه‌ها است که به رنگ زرد یا قهوه‌ای وجود دارد و منشاء آن مدیترانه و آسیای غربی است. این گیاه در شرایط آب‌و‌هوایی با زمستان نسبتا سرد رشد خوبی دارد و ارزش تولید آن به دلیل فیبر بالا و روغن‌گیری از آن است.

تجارت و صادرات دانه کتان در کشورهای زیادی وجود دارد و از تولید کننده‌های اصلی می‌توان روسیه، چین، قزاقستان، آرژانتین و کانادا را نام برد.

مصارف اصلی دانه گیاه کتان برای خانوارها در پخت نان و درست کردن غذاهای سالم است. نانی که از دانه کتان به دست می‌آید یکی از سالم‌ترین و مقوی‌ترین نان‌های دنیا است.

علاوه بر مصرف خانوار، این محصول گیاهی در صنایع غذایی مختلف و شیرینی‌پزی نیز کاربرد فراوانی دارد چرا که با خرد کردن دانه‌های کتان روغن مرغوب و ماده‌ای با‌ ارزش فیبر بالا به دست می‌آید.

همچنین، این محصول گیاهی برای تغذیه دام و استفاده در غذای حیوانات به کار می‌رود.

انواع دانه کتان

دو نوع کلی این محصول در بازار تجارت و صادرات دانه کتان وجود دارد. این دو نوع با رنگ قهوه‌ای و زرد طلایی شناخته می‌شوند.

در حقیقت، دانه‌های کتان با ‌مقدار و ارزش روغنی آن‌ها شناخته می‌شوند اما باید اشاره کرد، دانه کتان قهوه‌ای مقدار بیشتری از آلفا لینولئیک اسید چرب را دارا است.

با این گفته، می‌توان ادعا کرد ارزش صادرات دانه کتان قهوه‌ای کمی بیشتر از دانه زرد رنگ است. اما شاید استفاده از دانه کتان زرد رنگ بین خانوار بیشتر باشد.

در مورد نگه‌داری دانه گیاه کتان می‌توان گفت طول عمر آن در شرایط مناسب یعنی رطوبت ۹ الی ۱۱ درصد، ۱۲ ماه است.

بهترین کار این است که دقیقا پس از برداشت محصول آن را به محل فروش منتقل کرد و به دست مصرف کننده رساند.

طول عمر و مدت نگه‌داری این محصول در منزل کمتر است و باید به رطوبت محیط نگه‌داری توجه زیادی کرد.

واردات دانه کتان در کشورهای مختلف

واردات دانه کتان در کشورهای اروپایی از سال ۲۰۱۳ رو به افزایش رفته است. این رشد سالانه به صورت متوسط ۵.۴ درصد است.

در سال ۲۰۱۷، صادرات دانه کتان به اروپا مقدار قابل توجه و در حدود ۹۲۷ هزار تن بود. ارزش این مقدار دانه کتان ۴۱۲ میلیون یورو بود.

آمار پنج سال اخیر نشان می‌دهد، قیمت دانه کتان به صورت زیادی کاهش داشته است و به همین دلیل افزایش ارزش سالانه متوسط این محصول تنها ۰.۱ درصد بوده است.

کشور بلژیک بزرگترین وارد کننده دانه مرغوب کتان در اروپا است که با آمار سال ۲۰۱۷، سهم این کشور ۵۰ درصد بود.

شاید بتوان دلیل اصلی واردات زیاد این کشور را حضور در منطقه مناسب تجاری دانه کتان دانست. این کشور در حجم واردات خود از سال ۲۰۱۳ به بعد ۱.۴ افزایش داشته است.

بلژیک نقش مهمی در صادرات دانه کتان دارد که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.

آلمان کشور بعدی در رتبه‌بندی واردات دانه کتان است و سهم آن در واردات این محصول ۱۸ درصد است. از سال ۲۰۱۳ به بعد، کشور آلمان به صورت متوسط، سالانه ۶.۵ درصد افزایش حجم واردات داشته است و رشد ارزش این واردات ۲.۴ درصد به صورت سالانه است.

دو کشور هلند و لهستان نیز از جمله وارد کننده‌های اصلی دانه‌های کتان در اروپا هستند که براساس آمار ۲۰۱۷، سهم آن‌ها به ترتیب ۷.۶ درصد و ۱۱ درصد است.

در مورد میزان رشد سالانه این دو کشور از سال ۲۰۱۳ به بعد می‌توان گفت، رشد سالانه واردات هلند ۱۵ درصد و رشد سالانه لهستان ۴۳ درصد است.

صادر کننده‌های اصلی دانه کتان به اروپا

بزرگترین صادر کننده‌های دانه گیاه کتان به اروپا در سال ۲۰۱۷ به ترتیب روسیه با سهم ۳۱ درصد، قزاقستان با ۲۱ درصد، بلژیک با ۱۸ درصد و کانادا با ۷ درصد صادرات دانه کتان بوده‌اند.

در سال ۲۰۰۹، به دلیل مشکلاتی سهم صادرات کانادا به اروپا از ۴۱ درصد به ۷ درصد کاهش یافت که به دلیل تغییر ژنتیکی محصول دانه کتان بود.

با این مشکلات موجود، کشور کانادا در عمل میدان رقابت بزرگی را از دست داد که این کار منجر به کاهش شدید تولید این کشور شد.

کاهش تولید جهانی دانه کتان به دلیل کاهش تولید کشور کانادا، باعث شد تا توجه کشورهای وارد کننده به سمت کشورهایی مانند روسیه، قزاقستان و لهستان جلب شود. کشاورزان این مناطق نیز با توجه به تقاضای زیاد، تولید خود را افزایش دادند.

با این حال، کانادا در حال تلاش برای بازگشت به میدان بزرگ تجارت و صادرات دانه کتان است و با اجرای قوانینی سعی در تولید محصول سالم دارد.

سهم وارات کشورهای اروپایی در سال ۲۰۱۷ از کشورهای در حال توسعه ۲۵ درصد بود و مقدار این واردات ۲۳۴ هزار تن با ‌ارزش کلی ۹۷ میلیون یورو بود.

بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ رشد سالانه واردات کشورهای اروپایی از کشورهای در حال توسعه ۲۱ درصد است.

در صادرات دانه کتان نکات بسیار بااهمیتی وجود دارد که می‌توان روش‌های به کار رفته در کشورهای صادر کننده را به کار گرفت.

برای نمونه توجه به مواردی مانند فروشگاه‌های آنلاین و تحویل سریع کالا به خارج از کشور مهم است.

علاوه بر این، تولید محصولی با اصالت و کیفیت بالا و ارزش روغنی بالا از موارد مهم است.

صادرات دانه کتان از کشورهای اروپایی به سایر کشورها

در سال ۲۰۱۷، کل صادرات دانه کتان کشورهای اروپایی بالغ بر ۳۵۰ هزار تن بود که ارزش آن ۱۹۳ میلیون یورو تخمین زده می‌شود. از ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ حجم صادرات این کشورها رشد سالانه ۱۰ درصدی دارد و رشد قیمتی آن ۶ درصد است.

نکته قابل توجه این است که مقدار کمی از سهم صادرات این کشورها مربوط به تولید داخلی آن‌ها است.

در واقع، کشورهای اروپایی محصول وارد شده را دوباره به کشورهای مختلف صادر می‌کنند و از این راه درآمد خوبی کسب می‌کنند.

بلژیک بزرگترین صادر کننده اروپایی است و سهم آن در سال ۲۰۱۷ مقدار ۵۰ درصد بود. از سال ۲۰۱۳ به بعد، این کشور رشد خوبی در مقدار صادرات دانه کتان خود داشته است که رشد آن ۵.۶ درصد است.

از دیگر صادر کننده‌های اصلی در اروپا می‌توان به لهستان با سهم ۱۸ درصد، هلند با ۹ درصد و انگلستان با ۶.۲ درصد اشاره کرد.

دلیل مهم استفاده دانه کتان در این کشورها کاربرد وسیع آن در پخت‌و‌پز نان و شیرینی است. طعمی که این محصول گیاهی به محصولات غذایی می‌دهد در افزایش کاربرد و محبوبیت آن نقش مهمی دارد.

منبع:

https://www.cbi.eu/market-information/grains-pulses-oilseeds/linseeds/europe/