معیارهای زیادی برای تعیین قیمت زیره هند و میزان تولید آن در سطح وسیع در کشور هندوستان وجود دارد. در حقیقت، مقدار قیمت این محصول مستقیما به تولید آن در سطح کشور بستگی دارد. هند سهم حدودی ۷۰ درصدی در مورد تولید زیره در سطح جهانی دارد که در ردههای بعدی سوریه، ایران و کشورهای دیگر قرار دارند.
هند سهم ۷۳ درصدی در مورد تجارت زیره در سطح جهانی را برعهده دارد و برای بررسی شرایط تغییر قیمت زیره هند معیارهایی مانند تولید بیشتر، تاثیر آب و هوای سالانه، تقاضای زیاد و کیفیت محصول دخیل هستند.
زیره هند که با نام Jeera نیز شناخته میشود و متعلق به خانواده Apiaceae یا چتریان است. ادویه زیره به عنوان دومین محصول پرطرفدار پس از فلفل سیاه محسوب میشود و براساس شواهدی به مصریان ۵۰۰۰ سال قبل تعلق دارد.
زیره به صورت وسیعی در مناطق اروپایی مدیترانه و هند کشت میشود و برخلاف این که زیره متعلق به مناطق مصر است اما تولید هند بسیار بیشتر از آن است. زیره در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب رشد خوبی دارد که مناطق آفریقای شمالی، مناطق جنوبی آمریکای شمالی و کشورهای آسیای جنوبی برای رشد آن مساعد هستند. کشت زیاد در این مناطق روی قیمت زیره هند تاثیر زیادی دارد.
گیاه زیره تقریبا در تمامی انواع خاک رشد دارد اما در صورتی که زهکشی آن مناسب باشد. برای محصولدهی مناسب، خاک حاصلخیز از موارد الزامی است. گیاه زیره سیستم ریشه بسیار عالی دارد که برای این گیاه امکان مقاومت در برابر خشکسالی را فراهم میکند. در کشور هند، این گیاه به عنوان محصول ربیع کشت و برداشت میشود و شرایط کشت آن به صورتی است که بذرافشانی در زمستان و ماههای اکتبر تا دسامبر است و برداشت آن در ماههای فوریه، مارس و آپریل انجام میشود. قیمت زیره هند بستگی به برداشت خوب در ماههای ذکر شده دارد.
در کشورهای دیگر مانند خاورمیانه نیز این گیاه در ماه آپریل کشت میشود و برداشت آن در ماههای آگوست و سپتامبر است.
زمانی که گیاه به صورت بالغ درآمد و رنگ آن قهوهای زرد مانند شد، زمان برداشت فرا رسیده است. پس از این که دانههای زیره برداشت شد، عملیات غربال کردن و باد افشان کردن دانههای آن برای پاک کردن محصول انجام میشود تا محصول قابل مصرف تولید شود. رشد خوب گیاه زیره وابسته به دمای ۹ الی ۲۶ درجه سانتیگراد و باران سالانه ۲۰ الی ۲۷۰ سانتیمتر است.
زمان محصولدهی این گیاه بین ۱۱۰ الی ۱۲۰ روز است و برخلاف سایر گیاهان گرمسیری، زیره در زمان برداشت آن به آب کمتری نیاز دارد چرا که آب زیاد در زمان برداشت، برای کیفیت دانههای آن و در نتیجه قیمت زیره هند تاثیر منفی دارد.
در بازار تجارت زیره، این محصول به صورت دانه آن و زیره خرد شده وجود دارد و دانههای خوش رایحه آن در سه رنگ کهربایی، سفید و سیاه وجود دارند.
هند همواره یکی از بزرگترین تولید کنندههای ادویه در سطح جهانی بوده است و محصولات ادویه بسیاری مانند زیره در آن تولید میشود. در مورد محصول زیره، هند حرفهای زیادی برای گفتن دارد و در بازار تجارت جهانی زیره نقش اساسی و مهمی را ایفا میکند. راجستان هند یکی از بزرگترین تولید کنندهها است که سهم ۴۰ درصدی در تولید زیره هند دارد و برداشت کم یا زیاد در آن روی قیمت زیره هند تاثیر دارد.
هند بزرگترین تولید کننده جهانی است که سهم ۷۰ درصدی دارد و در ردههای بعدی سوریه با ۱۲ درصد و ایران با ۸ درصد قرار دارند. علاوه بر این، کشورهایی مانند ترکیه با سهم ۶ درصدی و کشورهای دیگر با ۴ درصد از تولید در جایگاه بعدی قرار دارند.
با سهم ۷۰ درصدی هند در رابطه با تولید زیره، بازار تجارت جهانی و قیمت زیره هند بسیار متمرکز و وابسته به هند، سوریه و ایران است. کشورهای دیگر تولید کننده آفریقای شمالی، چین، آمریکا، اندونزی، سودان، مصر، مراکش، الجزیره و لیبی هستند.
هند علاوه بر این که بزرگترین تولید کننده زیره است، بزرگترین مصرف کننده این محصول کشاورزی نیز هست. هند صادر کننده اصلی زیره در جهان است و علاوه بر دانه زیره، صادرات روغن آن را نیز دارد. برای نمونه میتوان گفت، هند در سال ۱۷-۲۰۱۶ صادرات ۱۱۹ هزار تنی به کشورهای مختلف داشت.
هند با صادرات به کشورهای بسیاری مانند ویتنام، آمریکا، بنگلادش، امارات، انگلستان و … بازار صادرات جهانی را در دست گرفته است و صادرات این کشور در سالهای مختلف روند صعودی داشته است.
در راجستان هند مناطق جادپور، جالور، بارمر، ناگور، جایسالمر و پالی مهمترین مناطق کشت و تولید زیره هستند که تولید آنها مستقیما روی قیمت زیره هند تاثیر گذار است. منطقه ناگور ماندی بزرگترین مرکز تجارت زیره است که سهم تجاری بالایی دارد.
معیارهای بسیار زیادی در رابطه با قیمت وجود دارد اما میزان تقاضای داخلی و حجم سفارشهای صادرات زیره مهمترین موارد تاثیر گذار روی قیمت هستند. محصول جدید برداشت شده که روانه بازار میشود در ماههای مارس تا می است اما تقاضا در طول سال وجود دارد. همچنین، تقاضا و مصرف در کل کشور هند وجود دارد پس مصرف داخلی نکته اساسی است.
مورد بعدی، کیفیت زیره تولیدی هند است چرا که کیفیت و درجه محصول هند نه تنها در داخل کشور بلکه در سطح جهانی قابل توجه است.
شرایط آبوهوایی در طول فصل برداشت نیز بسیار مهم است. آبوهوا در مراکز تولید اصلی و بیماریهایی که برای گیاه وجود دارد، روی برداشت مناسب و در نتیجه قیمت زیره هند تاثیر دارد.
نکته مهم در رابطه با قیمت، نبود دید مناسب و ارزیابی خوب عرضه و تقاضا است. در صورتی که برداشت براساس میزان تقاضای بازار نباشد و تقاضا بیش از برداشت باشد، قیمت نیز بالاتر خواهد رفت.
نبود ثبات سیاسی در کشورهای مختلف تولید کننده را نیز میتوان اصل مهمی در رابطه با نوسان قیمتی آن دانست. در حقیقت، صادرات کم یا بیشتر هند متکی به تولید و عرضه از کشورهای دیگر تولید کننده است و در صورتی که آنها نتوانند نیاز بازار جهانی را پاسخ دهند، قیمتها با نوسان مواجه خواهند شد.
پیشبینی بازار جهانی و تقاضا در سطح جهانی نیز نکته مهمی است که ارزیابی آن در برداشت مناسب و افزایش و کاهش قیمت زیره هند تاثیر دارد.
منبع:
https://doi.org/10.20546/ijcmas.2019.807.313