بررسی تجارت کنجد و تولید آن در کشورهای مختلف

تولید کنجد یکی از مهم‌ترین بخش‌های تولید دانه‌های روغنی است و این محصول کشاورزی یکی از قدیمی‌ترین دانه‌های روغنی است که با توجه به شواهد موجود، منشاء اصلی آن هندوستان است. گیاه کنجد معمولا بین ۶۰ الی ۱۲۰ سانتی‌متر رشد می‌کند و میوه آن پس از رسیدن و ترک خوردن، دانه‌های کوچکی را به نام دانه کنجد بیرون می‌دهد.

برداشت دانه کنجد

میزان و حد رسیدن و شکوفا شدن میوه گیاه کنجد یکی از عوامل و مشخصه‌های مهم برای برداشت آن است و این نکته اصلی در زمان برداشت کنجد است. توجه به میزان رسیدن میوه گیاه به منظور تولید کنجد خوب و مرغوب مهم است. برای کسب بیشترین بازدهی محصول توجه به کشت گونه‌های پربازده، استفاده از تجهیزات به روز کشاورزی برای بهینه‌سازی برداشت و به کار بردن روش‌های مناسب کشاورزی الزامی است.

یکی از روش‌هایی که می‌توان در زمان برداشت کنجد به کار برد، استفاده از وسائل و کیسه‌های محافظی است که در زمان برداشت از افتادن دانه کنجد روی زمین جلوگیری کند.

هسته دانه کنجد به وسیله قشر خارجی آن پوشیده شده است که با توجه به گونه کنجد، ممکن است سیاه، سفید یا قهوه‌ای باشد.

این محصول در حدود ۴۸ الی ۵۵ درصد روغن دارد و باید توجه داشت، کنجد نسبت به سایر دانه‌های روغنی مانند کانولا دارای میزان بیشتری از روغن است. همچنین، این محصول دارای پروتئین‌های آمینو اسید است که همگی این ویژگی‌ها به رونق تولید کنجد و بازار خرید و فروش آن کمک کرده است.

استاندارد بین‌المللی روغن کنجد برای درجه اول، دوم و سوم به ترتیب ۵۲، ۴۸ و ۴۵ درصد است. علاوه بر این، میزان استاندارد رطوبت دانه کنجد یا همان آب تشکیل‌ دهنده حدود ۶ الی ۸ درصد است.

شرایط کشت کنجد

این محصول کشاورزی در دو نوع کلی دسته بندی می‌شود که با توجه به رنگ ظاهری آن است. این دو نوع شامل کنجد سفید و کنجد سیاه هستند.

این محصول بیشتر در محل گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد خوبی دارد و در این محل‌ها کشت می‌شود. مقدار بارندگی مورد نیاز این محصول کشاورزی به صورت سالانه ۶۲۵ الی ۱۱۰۰ میلی‌متر است و باید گفت، برای برداشت محصولی عالی و مرغوب دمای مناسب در زمان رشد بین ۲۵ الی ۳۷ درجه سانتی‌گراد خواهد بود.

همان طور که اشاره شد، گیاه کنجد در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری بیشترین بازدهی را دارد و باید انتظار داشت در کشورهایی با این شرایط آب‌و‌هوایی محصول خوبی برداشت شده و تولید کنجد در آن، ارزش بیشتری داشته باشد. با این حال، بعضی از گونه‌های کنجد در شرایط آب‌و‌هوایی معتدل نیز رشد خوبی دارند که باید در زمان رشد، سرمای هوا بیش از حد نشود.

برای رشد مناسب کنجد نیاز است شرایط خاک بسیار خوب باشد و این گیاه وابستگی زیادی به ویژگی‌های خاک مانند رطوبت و میزان مواد معدنی خاک دارد.

سهم کشورهای مختلف در تولید کنجد

براساس آمار سازمان جهانی FAO درباره، تولید کنجد در سال ۲۰۱۷ و در سطح جهانی بیش از ۵.۵ میلیون تن بود.

از این میزان ۵۷ درصد مربوط به کشورهای آفریقایی و ۴۰ درصد مربوط به آسیا بود. براساس گزارشی در مورد تجارت کنجد در سال ۲۰۱۸، این تجارت ۶.۵ میلیارد دلار ارزش قیمتی داشت که رقم قابل توجهی است. ارزش تجارت این محصول به دلیل تغییر ذائقه مصرف کنندگان و تقاضای زیاد برای محصولات کشاورزی سالم و تولید کنجد است.

کنجد منبع عالی برای پروتئین گیاهی و چربی مفید است که می‌توان از آن به عنوان جایگزین پروتئین حیوانی و چربی مضر حیوانی استفاده کرد.

علاوه بر این، کنجد منبع خوبی برای ویتامین، مواد معدنی و فیبر است و می‌توان گفت درست کردن غذاهای آماده و سرپایی از این محصول کشاورزی منجر به استفاده بیشتر و محبوبیت آن شده است.

پیش‌بینی تولید محصول در چند سال آینده

براساس پیش‌بینی‌ها بازار جهانی تجارت کنجد تا سال ۲۰۲۵ ارزشی بالغ بر ۱۷.۷۷ میلیارد دلار خواهد داشت که رشد سالانه عرضه و تقاضای این محصول بسیار عالی و قابل توجه است.

براساس آمار تولید کنجد از سازمان FAO، محصول کنجد در سال ۲۰۱۷ در مساحتی بالغ بر ۹.۹ میلیون هکتار کشت شد که بازدهی آن به ازای هر هکتار ۵۵۴ کیلوگرم بود. طبق نمودارهای موجود در ۵۰ سال اخیر رشد زیادی در تولید سالانه این محصول کشاورزی وجود دارد.

برخلاف عرضه زیاد، قیمت دانه کنجد نیز روند رو به رشدی را داشته است و می‌توان گفت در سال ۲۰۱۴ بیشترین رکورد مقدار تولید و بیشترین قیمت کنجد ثبت شده است. آمار سال ۲۰۱۴ نشان دهنده ارزش تولید کنجد به عنوان یک محصول عالی طبیعی است.

پیش‌بینی‌ها در مورد تولید بیشتر کنجد نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۴۰ تولید سالانه این محصول کشاورزی به ۹.۲۶ میلیون تن در سال خواهد رسید.

این رشد در مقایسه با شرایط کنونی ۶۷ درصد است که دلیل آن تقاضای رو به افزایش مصرف کنندگان برای محصول طبیعی و سالم است.

تولید کننده‌های اصلی

در رابطه با آسیا، میانمار و هند دو تولید کننده بزرگ این محصول کشاورزی در دهه گذشته هستند.

در مورد آفریقا، به دلیل حمایت‌های دولت تانزانیا درباره استفاده از فناوری‌های نوین کشاورزی، تولید کنجد در حجم زیاد ممکن شده است. علاوه بر این، بخش COSITA تانزانیا در اقدامی موثر شروع به آموزش کشاورزان با اپلیکیشن‌ها و ابزارهای آموزش از راه دور کرده است که این کار اطلاعات مفید کشاورزی را در اختیار کشاورزان قرار داده است.

همین دلایل منجر شد که کشور تانزانیا در سال ۲۰۱۷ به بزرگترین تولید کننده کنجد جهان تبدیل شود که تولید آن در سال ۲۰۱۷ بیش از ۸۰۰ هزار تن بود.

در سال ۲۰۱۷ تانزانیا، میانمار و هند روی هم رفته میزان تولید ۴۲ درصد از کل کنجد جهان را در اختیار داشتند.

هنچنین، در دهه گذشته شش کشور نقش اساسی را در تولید محصول کنجد داشتند. سودان، نیجریه، چین، هند، میانمار و تانزانیا کشورهای اصلی تولید کننده کنجد هستند.

باید دقت داشت، پس از سال ۲۰۱۴ روند شتاب‌دار تولید این محصول کمتر شده است.

با این حال، کشورهایی مانند نیجریه و سودان جهش خوبی در تولید کنجد داشتند. در عوض، چین پس از سال ۲۰۱۴ کاهش محسوسی در تولید به خود دیده و برای پاسخگویی به تقاضای داخلی، روی واردات سرمایه‌گذاری کرده است.

بازدهی کشت کنجد در کشورهای مختلف

آمار کلی تولید جهانی کشورها می‌تواند دید خوبی از کشورهای تولید کننده اصلی کنجد ارائه کند. براساس اعلام سازمان FAO در سال ۲۰۱۹، میزان بازدهی متوسط کنجد ۵۵۰ کیلوگرم به ازای هر هکتار است که این مقدار در کشورهای تولید کننده متفاوت است.

به طور مثال بازدهی کشت برای کشوری مانند چین، ۱۴۰۰ کیلوگرم در هکتار است که این مقدار برای میانمار ۵۱۷ کیلوگرم در هکتار است.

نیجریه، تانزانیا و اتیوپی پس از کشور چین در رتبه‌های بعدی بازدهی کشت قرار دارند. نکته جالبی وجود دارد که طبق آمار تولید کنجد سازمان FAO، لبنان جدیدا با تمرکز روی برداشت بهینه این محصول توان تولیدی ۳.۴ تن در هکتار را کسب کرده است که میزان قابل توجهی است.

منبع:

https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://crcna.com.au/sites/default/files/2020-02/200111%2520Sesame%2520Market%2520Analysis.pdf&ved=2ahUKEwi0-abVpuvpAhWEDGMBHViFCfU4FBAWMAB6BAgBEAE&usg=AOvVaw0qSwVsq-5LPkd7zbDJAHbm