خواص و نحوه فرآوری تخم شربتی

تخم شربتی، فرآوری، بهره‌برداری و خواص آن

قبل از این که اقدام به کشت تخم شربتی کنید باید توجه داشت که این گیاه رشد زیادی دارد و فضای زیادی را اشغال می‌کند و ممکن است به اندازه یک درخت کوچک، نیاز به فضا داشته باشد. پس ‌قبل از کشت باید فضای مناسبی را انتخاب کرد. گیاه تخم شربتی از راسته گیاه نعناع است اما مانند نعناع کوتاه رشد نمی‌کند و ممکن است بسیار بلندتر از آن باشد یا حتی از گیاهانی مانند رزماری و مریم گلی بلندتر رشد کند.

گیاه سالانه تخم شربتی حدود ۱.۷۵ متر رشد دارد و طول برگ‌های آن از ۴ سانتی‌متر تا ۸ سانتی‌متر می‌رسد

که پهنای این برگ‌ها ۳ الی ۵ سانتی‌متر است.

این گیاه متعلق به دسته نعنائیان است

که گل‌های آن به رنگ بنفش و سفید هستند و به صورت خوشه‌ای رشد می‌کنند.

در اصل، منشا گیاه تمرکز مکزیکو و جنوب آن و گواتمالا است

اما در مکان‌های مختلف زمین کشت می‌شود و بولیوی، پاراگوئه و آرژانتین بیشترین تولید را دارند‌ که تخم شربتی بولیوی بهترین کیفیت را دارد‌.

نحوه کشت و فرآوری تخم شربتی

پس از رشد کامل گیاه و افتادن گلبرگ‌ها می‌توان برداشت را آغاز کرد و برداشت به این صورت است که

پس از زدن سر گل‌ها و جداسازی قسمت بالایی گیاه یعنی گل‌ها، باید اقدام به خشک کردن آن کرد.

خشک کردن باید در محلی انجام شود که جریان هوا وجود دارد تا به عمل خشک‌ کردن کمک کند.

پس از خشک شدن گل‌ها و تغییر رنگ آن‌ها زمان آن می‌رسد تا با له کردن و سائیدن گل‌ها، تخم از آن جدا شود

این کار بسیار آسان است و به دلیل این که این گل‌ها خاری ندارند می‌توان با دست تخم را از قسمت‌های اضافی جدا کرد.

روش دیگری هم وجود دارد که می‌توان با قرار دادن یک کیسه در زیر گل‌ها با تکان دادن هر گل، اقدام به جداسازی دانه‌ها کرد و برای زمانی قابل استفاده است که کشت وسیع باشد.

موارد استفاده

• جویدن تخم شربتی
• استفاده در آب جوش یا چای
• استفاده در میلک‌شیک یا آب میوه
• پاشیدن روی انواع غذاها، سوپ یا وعده‌های صبحانه مانند مربا
• افزودن به خمیر نان

انواع مختلف تخم شربتی

به طور کلی دو نوع از تخم شربتی کشت می‌شود که به صورت رنگ سیاه و رنگ سفید شناخته می‌شوند.

تقریبا می‌توان گفت از نظر خواص هر دو نوع یکسان هستند اما بعضی از افراد مایل‌ هستند ترکیبی از هر دو را استفاده کنند تا به تمامی خواص آن دست یابند.

تخم سفید کمی پروتئین بیشتری دارد و در تخم سیاه، میزان فیبر بیشتر است.

خواص تخم شربتی

تخم شربتی جزو مواد مغذی سالم بین تمام مواد غذایی شناخته شده است.

این دانه گیاهی سرشار از مواد مغذی است که می‌تواند برای سلامت بدن و مغز انسان مفید باشد.

در ادامه چند خاصیت از این تخم را که توسط مطالعات مختلف به اثبات رسیده است، ذکر می‌کنیم.

۱ – حاوی مواد مغذی به همراه کالری بسیار کم

با برگشت به قبل، این ماده گیاهی طبق رسوم آزتک و مایاها جزو غذاهای مهم و اساسی بوده است که به عنوان یک تامین کننده خوب انرژی برای آنان امتیاز داشت.

در واقع تخم شربتی برای مایاها تفسیر کلمه انرژی را بیان می‌کرد.

علاوه بر این که این دانه گیاهی یک عنصر اساسی در تاریخ تلقی می‌شده است.

طبق مطالعات جدید هم، جایگاه ویژه‌ای به عنوان یک ماده غذایی عالی دارد.

اخیرا هم این دانه محبوبیت زیادی پیدا کرده است و برای موارد تامین‌کننده سلامت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

زیاد به قد‌و‌قواره این دانه گیاهی توجه نکنید.

بر خلاف اندازه آن، می‌توان ادعا کرد این تخم سرشار از مواد مغذی است و در ۲۸ گرم آن یعنی یک اونس، دارای ترکیبات زیر است.

• فیبر:۱۱ گرم
• پروتئین:۴ گرم
• چربی:۹ گرم (که ۵ گرم امگا ۳ هستند)
• کلسیم:۱۸ درصد از میزان روزانه
• منگنز:۳۰ درصد از میزان روزانه
• منیزیم:۳۰ درصد از میزان روزانه
• فسفر:۲۷ درصد از میزان روزانه
• علاوه بر این‌ها، این دانه دارای میزانی از روی، نیاسین، پتاسیم، تیامین و ویتامین ب ۲ است.

نکته قابل توجه این است که ۲۸ گرم از تخم شربتی که حدود دو قاشق غذاخوری است با توجه به مقدار کم آن دارای ۱۳۷ کالری انرژی و ۱ گرم کربوهیدرات جذب شده است.

همچنین اگر فیبری که به عنوان کالری تلقی نمی‌شود را حذف کنیم، مقدار ۲۸ گرم از تخم تنها ۱۰۱ کالری انرژی تامین می‌کند.

تمام این گفته‌ها ثابت می‌کند این دانه گیاهی مواد مغذی سرشاری را تامین می‌کند بدون این که کالری اضافی به وجود آورد.

علاوه بر این، تخم شربتی کاملا ارگانیک حاصل می‌شود و عاری از گلوتن و بدون دست کاری ژنتیکی است.

۲ – سرشار از آنتی‌اکسیدان

دانه تخم شربتی دارای آنتی‌اکسیدانی است که باعث می‌شود از فاسد شدن ترکیبات روغنی درون آن، جلوگیری شود.

علاوه بر بحث‌های ضدونقیض درباره آنتی‌اکسیدان و جذب آن در بدن، محققان بر این باورند که آنتی‌اکسیدان تاثیرات سلامتی بر بدن دارد.

از همه مهم‌تر آنتی‌اکسیدان با رادیکال‌های آزاد که می‌توانند مولکول‌های سلول را تخریب کنند، مبارزه می‌کند و روند پیری را کاهش می‌دهد، همچنین می‌تواند برای مقابله با سرطان کارساز باشد.

۳ – تقریبا تمامی کربوهیدرات موجود در تخم شربتی را فیبر تشکیل می‌دهد

یک انس از این دانه گیاهی دارای ۱۲ گرم کربوهیدرات است که حدود ۱۱ گرم آن را فیبر تشکیل می‌دهد و بدن آن را هضم نمی‌کند.

فیبر قند خون را افزایش نمی‌دهد و برای دفع آن نیازی به افزایش انسولین وجود ندارد.

همچنین با وجود این که فیبر یک کربوهیدرات است اما تاثیرات مضری مانند سایر کربوهیدرات‌ها مانند قند ندارد.

به دلیل قابلیت انحلال بالای فیبر آن، این دانه گیاهی می‌تواند ۱۰ الی ۱۲ برابر وزن خود آب جذب کند و به صورت ژل درآید که پس از مصرف فضای بیشتری در معده اشغال می‌کند و احساس سیری زیادی منتقل می‌کند.

فیبر در تغذیه باکتری‌های مفید روده کمک کننده است که سلامت این ریزارگانیسم‌ها در حفظ سلامت کلی بدن کارساز هستند.

همچنین این ماده نسبت به وزن آن دارای ۴۰ درصد فیبر است که یکی از منابع عالی فیبر تلقی می‌شود.

۴ – سرشار از پروتئین‌های باکیفیت

این دانه گیاهی دارای میزان درخور از پروتئین است به طوری که ۱۴ درصد از وزن آن را پروتئین تشکیل می‌دهد که در مقایسه با سایر گیاهان بیشتر است.

همچنین دارای آمینو اسیدی است که بدن شما می‌تواند از آن به عنوان پروتئین استفاده کند.

پروتئین ماده مهمی در کاهش وزن است که دریافت بیشتر آن باعث کاهش میل به غذا تا ۶۰ درصد و کاهش میل به تغذیه شبانه تا ۵۰ درصد می‌شود.

این تخم بهترین گزینه برای کسانی است که تغذیه گیاهی دارند و مایل نیستند غذای زیادی مصرف کنند.

۵ – پروتئین و فیبر تخم شربتی ممکن است در کاهش وزن مفید باشد

کارشناسان تغذیه زیادی باور دارند این دانه گیاهی در کاهش وزن موثر است

چرا که قابلیت انحلال زیاد آن و حجم زیاد پس از انحلال می‌تواند فضای زیادی در معده اشغال کند

و احساس سیری را افزایش دهد که وجود فیبری به نام گلوکومانن به این امر کمک می‌کند.

همچنین پروتئین موجود قادر است احساس سیری در فرد به وجود آورد.

اما برخلاف این ادعاها، طبق تحقیقات ممکن است تنها مصرف تخم شربتی در کاهش وزن مفید نباشد

چرا که مطالعات روی چندین نفر این واقعیت را اثبات می‌کند و این دانه گیاهی باید در کنار رژیم تغذیه کاملی مصرف شود.

۶ – تخم شربتی از نظر چربی امگا ۳ غنی است

تخم شربتی مانند دانه کتان امگا ۳ بالایی دارد و در واقع از سالمون از این نظر در حد بالاتری قرار دارد.

اما متاسفانه این چربی به صورت آلفا لینولنیک اسید است که شاید زیاد مفید نباشد.

این نوع باید به صورت فعال درآید تا توسط بدن استفاده شود که بدن انسان قدرت زیادی در تبدیل آن ندارد.

طبق مطالعات کاشت این دانه در عوض ماهی به عنوان منبع امگا ۳ مفید غیرمعقول است

چون این تخم چربی DHA مفید خون را افزایش نمی‌دهد و برای تامین امگا ۳ مفید بهتر است از ماهی استفاده شود.

۷ – تخم شربتی ممکن است در مقابل مشکلات قلبی مفید باشد

طبق تحقیقات، این دانه گیاهی به علت فیبر، پروتئین و امگا ۳ آن، ممکن است مشکلات قلبی را کاهش دهد اما این ادعا کاملا ثابت نشده است.

تحقیقات روی موش‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهد این محصول گیاهی می‌تواند فاکتورهای خطرآفرین را کاهش دهد که شامل تری‌گلیسیرید، التهاب‌ها، انسولین و چربی هستند یا شاید بتواند کلسترول خوب را بیشتر کند.

همچنین تحقیقاتی نشان می‌دهد این دانه گیاهی می‌تواند فشار خون را در افراد مبتلا به هایپرتنشن کاهش دهد که یکی از فاکتورهای اصلی مشکلات قلبی این افراد است.

۸ – تخم شربتی غنی از مواد مغذی لازم برای استخوان‌ها است

این تخم دارای مواد کلسیم، فسفر، منیزیم و پروتئین است که برای سلامت استخوان مفید است.

همچنین باید اشاره کرد این دانه گیاهی در یک انس ۱۸ درصد از میزان روزانه کلسیم را تامین می‌کند که این میزان حتی از محصولات لبنی بیشتر است و برای کسانی که میل به مصرف محصولات لبنی ندارند گزینه عالی است.

۹ – مفید برای کاهش قند

قند خون بالا می‌تواند علامتی از دیابت نوع ۲ باشد که نکته خطرزایی برای بروز بیماری‌های مزمن مانند مشکلات قلبی است.

همچنین تشنج‌های افزایشی در قند خون می‌تواند پس از مصرف هر وعده غذایی مضر باشد.

تحقیقات انجام شده روی حیوانات نشان می‌دهد، این دانه گیاهی در کنترل قند خون با افزایش حساسیت انسولین جواب‌گو است.

همچنین نان‌هایی که حاوی این دانه گیاهی هستند می‌تواند افزایش زیاد قند خون پس از هر وعده غذایی را کنترل کند.

منابع

تاریخچه:

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Salvia_hispanica

خواص:

https://www.healthline.com/nutrition/11-proven-health-benefits-of-chia-seeds#section11

تولید و بهره‌برداری:

https://dengarden.com/gardening/How-I-grow-and-harvest-organic-Chia