فرق عصاره با عرق | فرق اسانس و عصاره چيست؟

آخرین بروز رسانی 1 بهمن 1402 توسط

تفاوت عصاره، عرق و اسانس در چیست؟ حتما تا کنون برای شما نیز اتفاق افتاده است که در تشخیص عصاره، عرق و اسانس گیاهان دچار شک و تردید شوید. به نظر شما تفاوت بین آنها در چیست؟

در این مقاله درباره عرقیجات گیاهی، اسانس و عصاره های آنها با شما صحبت خواهیم کرد و طرز جداسازی هریک و تفاوت آنها با یکدیگر را بررسی خواهیم کرد.

عرق گیاهان چیست؟

عرق گیاهان، مایعی است که از تقطیر گیاهان دارویی به دست می‌آید. در این فرآیند، گیاهان دارویی را با آب جوشانده و سپس بخار حاصل از آن را سرد می‌کنند. بخار سرد شده دوباره به مایع تبدیل می‌شود که همان عرق گیاه است.

عرق گیاهان حاوی ترکیبات فعال گیاهی است که دارای خواص درمانی و دارویی هستند. این ترکیبات شامل اسانس‌ها، فلاونوئیدها، ترپنوئیدها و سایر ترکیبات هستند.

عرق گیاهان به‌طور سنتی به‌عنوان نوشیدنی مصرف می‌شوند، اما می‌توان آنها را به صورت موضعی نیز استفاده کرد.

خواص عرق گیاهان

عرق گیاهان دارای طیف گسترده‌ای از خواص درمانی و دارویی هستند. برخی از این خواص عبارتند از:

• ضدالتهاب
• ضدباکتری
• ضدقارچی
• ضدعفونی‌کننده
• آرام‌بخش
• ضدنفخ
• اشتهاآور
• تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن

عرق کاسنی را کی بخوریم؟ | خواص عرق کاسنی برای مردان و زنان

انواع عرق گیاهان

از عرق گیاهان مختلفی در طب سنتی استفاده می‌شود. برخی از انواع عرق گیاهان عبارتند از:

• عرق نعناع
• عرق بادرنجبویه
• عرق اسطوخودوس
• عرق آویشن
• گلاب
• عرق رازیانه
• عرق زنجبیل
• عرق کاسنی

نحوه مصرف عرق گیاهان دارویی چگونه است؟

عرقیات گیاهان دارویی را می‌توان به صورت گرم یا سرد مصرف کرد. برای مصرف گرم آنها، عرق گیاه را در یک فنجان آب جوش ریخته و بگذارید تا خنک شود. برای مصرف سرد، عرق گیاه را مستقیما در یخچال بگذارید تا خنک شود.

مقدار مصرف عرق گیاهان به نوع عرق و شرایط فرد بستگی دارد. در صورت بارداری، شیردهی یا بیماری، قبل از مصرف عرق گیاهان با پزشک خود مشورت کنید.

برای خرید عرقیات گیاهان دارویی می‌توانید از طریق فروشگاه گیاهینه اقدام کنید.

اسانس گیاه چیست؟

اسانس گیاه، مایعی روغنی و فراری است که از قسمت‌های مختلف گیاهان، مانند برگ، گل، ساقه، ریشه و پوست، استخراج می‌شود. اسانس‌ها ترکیبی از ترکیبات شیمیایی هستند که مسئول عطر و طعم گیاهان هستند.

اسانس‌ها دارای طیف گسترده‌ای از خواص درمانی و دارویی هستند. برخی از این خواص عبارتند از:

• خوشبو کردن بدن
• آرامش بخش
• ضد التهاب و درد
• کمک به رفع یبوست
• کمک به هضم بهتر غذاها
• بهبود شرایط پوست و مو

اسانس‌ها در صنایع مختلفی، مانند عطرسازی، صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی و داروسازی، کاربرد دارند.

روش‌های استخراج اسانس گیاه

اسانس‌ها را می‌توان با استفاده از روش‌های مختلفی استخراج کرد. برخی از روش‌های رایج استخراج اسانس عبارتند از:

نحوه مصرف عرق نعناع برای معده | طرز استفاده عرق نعنا

• تقطیر با بخار: این روش رایج‌ترین روش استخراج اسانس است. در این روش، گیاه را با آب جوش می‌جوشانند و بخار حاصل از آن را سرد می‌کنند. بخار سرد شده دوباره به مایع تبدیل می‌شود که همان اسانس است.
• تقطیر با آب سرد: در این روش، گیاه را در آب سرد جوشانده و بخار حاصل از آن را سرد می‌کنند. بخار سرد شده دوباره به مایع تبدیل می‌شود که همان اسانس است.
• پرس سرد: در این روش، گیاه را تحت فشار زیادی قرار می‌دهند تا اسانس آن خارج شود.
• استخراج با حلال: در این روش، گیاه را در حلال‌های آلی مانند اتانول، آب یا گلیسیرین حل می‌کنند. سپس، حلال را از گیاه جدا می‌کنند تا اسانس خالص حاصل شود.

اما در کل می‌توان گفت که اسانس گیری از گیاه معطر بر اساس جداسازی به روش تقطیر است.

اگر مخلوط  گیاه معطر و آب را وارد فرآیند تقطیر کنیم محصول مقطر به دست آمده اسانس خواهد بود و آنچه که در ظرف اولیه باقی مانده است عرق گیاه می باشد.

از آنجاییکه اسانس ها پایه روغنی دارند آب گریزند همچنین از آب سبک ترند پس زودتر وارد فاز بخار شده و از آب جدا می‌شوند. اما به دلیل آن که هیچگاه فرایندهای جداسازی صد در صد صورت نمی گیرد همواره مقدار ناچیزی اسانس داخل عرقیات گیاهی باقی می ماند که به شکل لکه های چربی روی سطح عرق می نشیند.

به اسانس ها روغن های فرار یا روغن های اتری(ether) نیز می گویند.

اسانس ها فقط در ۱۰ درصد گیاهان حضور دارند و مقادیر اسانس استحصال شده بسیار کم است و به ندرت بیشتر از یک درصد جرمی است. ولی در در برخی ادویه های معطر مانند اسانس جوز هندی یا میخک این مقدار به ۱۰ درصد هم می رسد.

اسانس ها معمولاً بی رنگ یا زرد کمرنگ هستند. به جز اسانس های آبی رنگ پونه و اسانس های دارچین .

و به راحتی توسط نور ، گرما و حرارت و هوا اکسید می شوند و خاصیت شان از دست می رود. بنابراین بهتر است در ظرف های شیشه ای دربسته و غیر شفاف در محیط های های خنک و غیر مرطوب نگه داری شوند.

مثال‌هایی از اسانس‌های گیاه:

برخی از اسانس‌های گیاه عبارتند از:

• اسانس نعناع
• اسانس اسطوخودوس
• اسانس گل رز
• اسانس لیمو
• اسانس اکالیپتوس
• اسانس یاسمن
• اسانس دارچین
• اسانس زنجبیل

نحوه استفاده از اسانس‌های گیاه

اسانس‌ها را می‌توان به صورت موضعی یا خوراکی استفاده کرد.

برای استفاده موضعی، اسانس را با روغن حامل، مانند روغن زیتون یا روغن نارگیل، رقیق می‌کنند. سپس، مخلوط را بر روی پوست می‌مالند.

برای استفاده خوراکی، اسانس را با آب یا سایر نوشیدنی‌ها مخلوط می‌کنند.

آشنایی با لیست پرمصرف ترین عرقیات گیاهی

مقدار مصرف اسانس‌های گیاه به نوع اسانس و شرایط فرد بستگی دارد. در صورت بارداری، شیردهی یا بیماری، قبل از استفاده از اسانس‌های گیاه با پزشک خود مشورت کنید.

فرق اسانس و عصاره چيست؟

گیاهان دارویی معطر نظیر هل دارای اسانس گیاهی هستند میان عرقیات گیاهی، اسانس گیاه و عصاره آن تفاوت هایی وجود دارد. عصاره و اسانس چه در صنعت و چه در آشپزی خانگی برای ایجاد، تغییر یا افزودن طعم به مواد غذایی مختلف به کار می رود.

عصاره ی گیاه محلولی حاوی تمام مواد مفید گیاهی مثل؛ تانن، موسیلاژ، اسانس، ویتامین ها و املاح گیاه است.

عصاره از اسانس غلیظ تر است.

اسانس ها ترکیبات هیدروکسیلی ، استری ، آلدهیدی و … هستند.

ترکیبات اسانس عامل اصلی عطر خوش است.

روش جداسازی عصاره از گیاه

روش جداسازی عصاره گیاه ، جداسازی به روش حلالیت است.

حلال ها ممکن است که فاز آبی یا فاز روغنی داشته باشند. که معمولاً فاز حلال روغنی است. شایان ذکر است که روغن های گیاهی با عصاره های روغنی متفاوت هستند. روش استحصال آنها به شکل پرس کردن له کردن یا خرد کردن گیاه است.

می توان برای افزایش سرعت جداسازی عصاره از حرارت نیز کمک گرفت. به شرطی که حرارت ترکیبات شیمیایی عصاره را تخریب نکند. در صورتی که از حرارت کمک بگیریم حلال کمتری مصرف می شود. پس فرآیند ارزانتر است. و اینکه جداسازی سریع تر هم انجام می شود.

اما واضح است که عصاره گیری بدون حضور حرارت موجب حفظ بیشتر خواص عصاره می شود.

بعد از آنکه عصاره از گیاه جدا شد، باید حلال را از عصاره جدا نمود. به خصوص اگر حلال مصرفی خوراکی نباشد. این جداسازی عمدتاً به روش تقطیر است.

فرق عصاره با عرق چیست؟

عصاره گیاهی بسیار قوی تر از عرقیات گیاهی است. یعنی در کل می‌توان گفت عرقیات گیاهی نسبت به اسانس و عصاره، روان‌تر هستند.

یکی دیگر از تفاوت های عصاره و عرق این است که عرقیات گیاهی نسبت به عصاره درصد خلوص کمتری دارد و درنتیجه میزان اثرگذاری آن نسبت به اسانس و عصاره کمتر است.

کلام آخر

تفاوت عصاره، اسانس و عرق در نحوه جداسازی آن از گیاهان و موارد استفاده‌شان می‌باشد. هرکدام از این موارد روش خاص خود را برای جداسازی دارند و درصد خلوص آنها نسبت به یکدیگر متفاوت است.

در کل قبل از استفاده از هرکدام ابتدا شرایط بدنی خود، حساسیت نسبت به گیاهان و … را بررسی کنید و سپس از آنها استفاده کنید.